Jayakwadi-facts & figures speak volumes or confuse?

औरंगाबाद

दि. १० मार्च २०१३

प्रिय संपादक,

दै.सकाळ,

औरंगाबाद

     डी.एम.आय.सी. करिता पाण्याची उपलब्धता या विषयावर दै.सकाळने (१०.३.२०१३)जाहीर चर्चा सुरु केली हे चांगले झाले. विविध उपलब्ध शासकीय अहवालातून जायकवाडीबाबत पुढे येणारी माहिती गंभीर व प्रसंगी संभ्रम निर्माण करणारी आहे हे सोबतच्या तक्त्यावरून दिसते. त्याबाबत अधिकृत खुलासा होणे आवश्यक आहे.

अनु.	तपशील	मूळ नियोजन (टिएमसी)	सद्य:स्थिती (टिएमसी)
१	गोदावरी खो-यात जायकवाडी पर्यंत उपलब्ध पाणी	१९६	१५६
२	जायकवाडी प्रकल्पाच्यावरील प्रकल्पांकरिता पाणी	११५	१५०
३	जायकवाडी करिता ७५% विश्वासार्हतेचा येवा	९४	२८
४	जलाशयातील एकूण साठा	१०३	८९
५	गाळाचे अतिक्रमण                                              मृत साठा                                              उपयुक्त साठा	२६ निरंक	६ ८
६	मृत साठा	२६	२०
७	उपयुक्त साठा	७७	६९
८	निभावणीचा साठा	३८२	निरंक
९	बाष्पीभवन	२३	?
१०	बिगर सिंचन                   पिण्याचे पाणी व घरगुती वापर                   औद्योगिक                   परळी वीज केंद्र                   एकूण	निरंक निरंक निरंक निरंक	३.७ १.२ ६.६ ११.५
११	उपसा सिंचन	निरंक	८.२३
१२	माजलगाव प्रकल्पाकरिता	१२.४	निरंक
१३	५०टक्के वर्षात न वापरता शिल्लक राहिलेले पाणी	निरंक	०.४५ ते २९
१४	एकूण प्रकल्पीय क्षमता (टक्के)	४९	२० - २५

निभावणीचा साठा (कॅरी ओव्हर) न ठेवणे आणि माजलगाव प्रकल्पाची गरज भागवता न येणे (ही चर्चेत नसलेली) लक्षणे चांगली नाहीत. वरच्या धरणांतून सोडलेल्या पाण्यावर अवलंबून असताना जायकवाडीने आपल्या गरजा अजून वाढवायच्या का? शहरी मध्यमवर्ग व उद्योजकांना जायकवाडी प्रकल्पातील शेतक-यांचा विसर तर पडला नाही ना?

इमारतींच्या छतावरील पाणी साठवणे, पाण्याचा पुनर्वापर करणे व पाणी वापराची कार्यक्षमता वाढवणे हे उपाय स्तुत्य असले तरी आपली एकूण "तयारी" पाहता ते प्रत्यक्षात येतील व टिकून राहतील असे मानणे धाडसाचेच होईल.

आपल्या परिस्थितीबाबत व विशेषत: विजेच्या उपलब्धतेबाबत वेळीच स्पष्ट न बोलल्यामूळे माजलगाव प्रकल्पातील कालवा स्वयंचलितीकरणाचा एक चांगला आंतरराष्ट्रीय प्रयोग फसला हे उदाहरण कसे विसरता येईल?

- प्रदीप पुरंदरे

निवृत्त प्राध्यापक, वाल्मी, औरंगाबाद

९८२२५६५२३२

 [Published as news item in Daily Sakal, Aurangabad on 11.3.2013]